Winter - Januari 2013

[Martijn]

Van zeer zacht plots een vorstperiode: de consequenties

Bron: http://www.knmi.nl/cms/content/27031/va ... in_januari

Van warmte naar kou in januari

9 januari 2013 - De eerste tien dagen van januari hebben in De Bilt een gemiddelde temperatuur opgeleverd van bijna vijf graden boven het langjarig gemiddelde. Voldoende voor een vermelding bij de zachtste winterdecades sinds 1901. De laatste decade van december was met 8,4 graden zelfs de zachtste in ruim honderd jaar. Sinds half december registreerde het KNMI slechts 16,6 uur zon (in juni halen we dat soms bijna op één dag!), zodat we bij het invallen van de vorst de komende dagen niet alleen een opmerkelijk zachte maar ook uitzonderlijke sombere periode afsluiten. Een opmerkelijk contrast zoals we weinig meemaken.

(...)

Zie bron voor volledig artikel.

We gaan in Nederland dus van 2 zeer zachte decades plots naar een vorstperiode, decades die bij de zachtste winterdecades sinds 1901 zitten. Je kan er dus wel vanuit gaan dat de watertemperatuur nu voor januari óók zo'n beetje recordhoog is. De watertemperatuur in de Luts bij Balk was vandaag met 7,6 graden zelfs nog iets hoger dan de afgelopen 2 dagen. Dergelijke watertemperaturen hadden we ook begin november.

Het kost daarom een flink aantal hellmannpunten om het water eerst voldoende af te laten koelen! Bij het bespreken van kansen op schaatsijs, kan aan dit gegeven daarom niet zomaar voorbijgegaan worden. Ter vergelijking winter 2012: bij de vorstperiode van 29 januari t/m 12 februari 2012 was de watertemperatuur bij Balk op 30 januari (de 2e hellmanndag) 's middags nog slechts 1,8 graden, met tot dan toe nog slechts lichte vorst.

Hierna kwam er echter al snel matige vorst bij een matige tot vrij krachtige oostenwind en was er de dag erna de eerste ijsvorming bij een vrij krachtige oostenwind. Zie deze video: IJsvorming op Slotermeer 31 januari 2012

Het is dus interessant om de daling van de watertemperatuur nu nauwlettend te volgen: hoe snel dat deze keer gaan? Het is vanavond al een stuk koeler in Nederland en ook morgen verloopt koeler dan de afgelopen dagen, dus ook de afkoeling van het water kan nu al beginnen. Vrijdag vind dan de echte omslag plaats naar de vorstperiode.

[Martijn]

De koude lucht komt aan bij Nederland

Het is zover, spoedig zal koude lucht uit het noordoosten over Nederland stromen.

Op onderstaande actuele weerkaart zijn het hoog (H) nabij Noorwegen en het laag (L) ten zuidoosten van het hoog nu mooi te zien. Tussen deze twee systemen wordt de koude polaire lucht aangevoerd (hoog draait met de klok mee, laag draait tegen de klok in). Deze koude lucht wordt richting Nederland gevoerd (zie 2e afbeelding). In het noordoosten is er al een temperatuurdaling ingezet, zie onderstaande temperatuurkaart.

De actuele weerkaart van Europa:

Weerkaart Europa, 10 januari 2013, om 13:00 uur. HIRLAM analyse.

2013-01-10_AL1012_large.gif (48.16 KiB) 3602 keer bekeken

Temperaturen op zo'n 1500 meter hoogte:

Weerkaart Europa, temperatuur 850 hPa en grondluchtdruk, 10 januari 2013, om 13:00 uur.

2013-01-10_Rtavn122.png (115.03 KiB) 3602 keer bekeken

Actuele temperaturen in Nederland:

Temperatuurkaart Nederland, 10 jan 2013, om 14:40 uur.

2013-01-10-1440_tempgmt.png (52.76 KiB) 3602 keer bekeken

[Martijn]

Eerste vorst in Noord-Nederland is een feit

Er is momenteel een tweedeling in Nederland: in Noord-Nederland al noordoostenwind en temperatuur rond het vriespunt (en onder nul geweest bij Eelde en Hoogeveen), in Zuid-Nederland nog westenwind en ruim boven nul.

De komende uren komt geleidelijk heel Nederland in de koude noordoostenwind.

Temperatuurkaart Nederland, 10 jan 2013, 20:00 uur:

Kaart windkracht en windrichting Nederland, 10 jan 2013, 20:00 uur

2013-01-10-2000_GMT_TTTT_latest.png (91.12 KiB) 3595 keer bekeken

Windkaart Nederland, 10 jan 2013, 20:00 uur:

Kaart temperatuur Nederland, 10 jan 2013, 20:00 uur

2013-01-10-2000_GMT_FFFF_latest.png (92.1 KiB) 3595 keer bekeken

[Martijn]

De vorst van afgelopen nacht/ochtend

Op onderstaande kaart zijn de minimumtemperaturen in Nederland weergegeven vanaf middernacht. In Noord-Brabant werd het overtuigend het koudst, met bijna matige vorst. Station Gilze-Rijen haalde met -4,6 graden de laagste temperatuur.

Deze kaart verteld echter niet het opvallende temperatuurverloop. De kou begon namelijk in Noord-Nederland (uitgezonderd noordelijker dan Eelde en noordwesten), waar het tijdelijk lokaal heel helder werd (i.i.g. in Balk, met prachtige sterrenhemel, sterrenbeeld Orion en Sirius hoog aan de hemel). Laat in de avond werd tijdens deze opklaringen bij stations Stavoren (-1,4) en Lelystad )-1,3) en iets ten oosten van deze lijn de laagste temperaturen in dit gebied gehaald.

Daarna werd het bewolkt en na middernacht steeg de temperatuur weer boven het vriespunt. Het gebied met opklaringen en vorst bewoog geleidelijk naar Zuid-Nederland.

Temperatuurkaart minima, nacht/ochtend, 11 jan 2013:

minimumtemperaturen, nacht/ochtend, 11 jan 2013.

GMT_TNTN_11012013.png (97.61 KiB) 3589 keer bekeken

[Martijn]

Boeiende en spannende ontwikkelingen komende week

Of de vorstperiode langer dan ongeveer een week aanhoud, is nog zeer de vraag!

Hieronder een interessante en informatieve analyse van een meteoroloog van het KNMI op basis van de ECMWF Eps en andere data. Het maakt duidelijk hoe spannend het de komende week wordt door een complexe situatie.

Bron: http://www.knmi.nl/waarschuwingen_en_ve ... aagse.html

Beoordeling lange termijn
Beoordeling door meteoroloog

Geldig van zondag 13 januari tot vrijdag 25 januari

Synoptische ontwikkeling
Zondag bevinden we ons in een koude oostelijke stroming tussen een hogedrukgebied boven Scandinavië en een lagedrukgebied boven het Middellandse Zeegebied. Tegelijkertijd zien we bij IJsland een lagedrukgebied dat zuidoostwaarts beweegt en maandag over de Britse Eilanden onze kant op komt.Dinsdag komt het laag boven onze omgeving aan, alwaar het opvult . Woensdag komt het hoogtelaag boven onze omgeving te liggen, de dagen daarna zien we een omvangrijk hoogtelaag boven Noord-Europa. Wat opvalt is dat de licht meanderende straalstroom vanaf dat moment vrij zuidelijk komt te liggen, rond 45 graden NB. Daarbij trekt er een aantal actieve lagedrukgebied over Frankrijk oostwaarts, rond 48 graden NB. Ons land blijft door deze ontwikkeling in de koude lucht zitten met afwisselend weinig stroming en dan weer een oostelijke stroming. De vorst van volgende week is dus toe te schrijven aan het onder ons land door trekken van lagedrukgebieden in plaats van de aanwezigheid van een krachtig hoog boven Scandinavië. Het beschreven patroon blijft min of meer in stand tot het weekeinde van 20/21 januari, vanaf dan lijken lagedrukgebieden boven de Atlantische Oceaan of de Britse Eilanden toch de overhand te krijgen.

Modelbeoordeling en onzekerheden
De onzekerheid in de verwachting is tot en met maandag klein, gezien de geringe spreiding in de EPS-pluim. Dinsdag zien we een duidelijk grotere spreiding, hetgeen alles te maken heeft van het genoemde lagedrukgebied dat dinsdag boven onze omgeving aanwezig is een hier ook opvult. De meeste leden laten de lagedrukkern over het zuidwesten van ons land lopen of laten het net ten zuidwesten van ons land. Hierbij blijft ons land in de koude lucht en valt de meeste neerslag in de vorm van sneeuw. Bij een iets oostelijker koers komen we (tijdelijk) in wat zachtere lucht terecht en kan ook regen vallen. De eerste optie ondervindt de meeste steun in het ensemble, waaronder ook de Oper. De kans op meer dan 1 cm sneeuw bedraagt ca. 60%, meer dan 3 cm ca. 40% en meer dan 10 cm ca. 10%. In de tweede helft van volgende week zien we een meerderheid van de leden het scenario van de Oper te volgen (straalstroom en lagedrukgebieden over Frankrijk). Dit zorgt er dus voor dat het merendeel van de leden aanhoudende vorst laten zien tot in ieder geval het weekeinde van 20/21 januari. De kans op sneeuw ligt daarbij rond de 30%. Op de termijn na het weekeinde van 20/21 januari is er een groeiend aantal leden (uiteindelijk een meerderheid) dat voor een cyclonale stroming gaat onder invloed van Atlantische of Britse lagedruk. De kans op ijsdagen zakt naar 20%, waarbij opgemerkt dient te worden dat er nog enkele bijzonder koude leden aanwezig zijn.

Samenvatting meerdaagse-periode:
Koud winterweer met 's nachts lichte tot matige vorst en overdag temperaturen rond of iets onder het vriespunt. Af en toe kan er sneeuw vallen, vooral op dinsdag.

Samenvatting EPS-periode:
Aanvankelijk nog grote kans op koud winterweer met soms sneeuw, vervolgens een steeds groter wordende kans op overgang naar een zachter en wisselvalliger weertype.

Paraaf meteoroloog: homan
Uitgifte: 11/01/2013 04.05 uur LT

[Martijn]

Momenteel Sneeuw en natte sneeuw

Al enige tijd is er sprake van sneeuw en natte sneeuw. Er is echter alleen nog in het zuiden en oosten sprake van vorst. De maximumtemperatuur kwam vandaag ook overal nog ruim boven boven nul, meest rond de 3 graden.

Morgen zal de eerste echt koude dag moeten zijn, met op grote schaal enkele graden onder nul en lokaal mogelijk matige vorst. Morgen overdag zou de temperatuur nog maar weinig boven nul uit moeten komen. Zodoende dus de eerste hellmanndag en de eerste hellmannpunten sinds 13 december. De totaalscore van het koudegetal is tot nu toe laag, zie http://www.wintergek.nl/hellmann/ om het actuele koudegetal en het temperatuurverloop te volgen.

Sneeuwradar beeld:

Beeld sneeuwradar, 11 jan 2013, 21:35 uur.

2013-01-11-2135_sneeuwradar_0.gif (37.09 KiB) 3585 keer bekeken

[Martijn]

De vorst van vannacht/vanochtend

Hieronder een kaart met de minimumtemperaturen van vannacht. Het valt me wel wat tegen: alleen in het zuiden en het noordoosten kwam de temperatuur onder de -2 graden. Ook nu overdag loopt de temperatuur meer op dan eerst de verwachting was. In Friesland is sinds donderdagavond nog maar nauwelijks sprake van vorst geweest. Op deze manier schiet het natuurlijk niet op. Wordt zondag dan wél de eerste echt koude dag op grote schaal?

Temperatuurkaart Nederland minima vannacht:

Kaart Nederland, minima, nacht/ochtend, 12 jan 2013.

GMT_TNTN_12012013.png (99.06 KiB) 3577 keer bekeken

In Zuid-Limburg werd dus nét matige vorst gehaald met -5,1 graden, dat dan weer wel.

Ook is er sneeuw gevallen, en dat valt er nog steeds een beetje, zie kaart hieronder.

Kaart Sneeuwdek Nederland, 12 januari 2013, om 9:00 uur:

[Martijn]

De huidige weerkaart

Hieronder de actuele situatie boven West-Europa. Nog steeds zijn het hogedrukgebied boven Scandinavië en het laag ten zuidoosten daarvan te zien. Depressie trekken onder Nederland door over Frankrijk.

Weerkaart Europa, 12 januari 2013, 13:00 uur. (Analyse Hirlam).

2013-01-12_AL1212_large.gif (53.29 KiB) 3573 keer bekeken

Sneeuwkansen op dinsdag

Interessant punt voor de komende dagen is het lagedrukgebied wat nu bij IJsland ligt en zuidoostwaarts beweegt en dinsdag in de buurt van Nederland aankomt. Dit zou voor redelijk wat sneeuw kunnen zorgen. Hoeveelheid en locatie (en of het wel echt sneeuw wordt en geen natte sneeuw of regen) is bij sneeuw echter altijd lastig te voorspellen, zoals we ook zagen bij de sneeuwval op vrijdag 7 december 2012.

De laatste verwachtingen laten het spoor van sneeuwval over Schotland, Engeland en dan België en Noord-Frankrijk trekken, waarbij Zuid-Nederland nog wat geschampt wordt en enige sneeuwval kan verwachten. Het is voor het natuurijs te hopen dat de sneeuw niet op net gevormd ijs valt, maar dat risico zit er wel in!

Hieronder een kaart met de verwachting van de geaccumuleerde sneeuwdek na dinsdag, van de GFS model, de laatste run van vanochtend. In België moet men dinsdag dus rekening houden met een flinke sneeuwval.

Verwachting sneeuwdek na dinsdag 15 januari 2013:

Verwachting geaccumuleerd sneeuwdek na dinsdag 15 januari 2013. Gebaseerd op GFS run van za 12 jan 2013, 06 UTC.

2013-01-12-sneeuwdekverwachting-dinsdag_90_24.gif (57.98 KiB) 3572 keer bekeken

[Martijn]

Vanavond en vannacht betere afkoeling door opklaringen

Boven Nederland is het nu grotendeels opgeklaard en ook vannacht zou het helder moeten blijven. Hierdoor zal er de komende avond en nacht veel betere afkoeling mogelijk zijn. Daar waar nog een dekkende sneeuwlaag ligt (in en rond Drenthe?) kan het bovendien extra afkoelen. Nu moet het toch echt wel flink gaan afkoelen...

Animatie satellietbeelden:

Animatie satellietbeelden Nederland, 12 januari 2013.

2013-01-12-animatie-satelliet-nederland_image.ashx.gif (106.75 KiB) 3570 keer bekeken

[Martijn]

De vorst van nacht/ochtend 13 januari 2013

Kijk, dat lijkt er meer op. Een geheel blauwe kaart van Nederland. Vannacht was het in vrijwel heel Nederland helder, op het uiterste zuiden na. In het noorden in de afgelopen uren weer bewolking binnengetrokken.

Door de heldere hemel kon het de afgelopen nacht veel beter afkoelen. Een groot deel van Nederland haalde een minimum rond de -5 graden. Er was nog een bescheiden sneeuwdek bij Drenthe, maar dat heeft geen merkbaar verschil gemaakt, daarvoor was het ook te minimaal.

Vrij bescheiden vorst nog, maar het was al duidelijk dat deze vorstperiode (vooralsnog) van een andere orde is dan die van februari 2012. Maar goed, ook met deze temperaturen kan je een heel eind komen als het maar lang genoeg duurt.

Kaart Nederland, minimumtemps, nacht/ochtend, 13 januari 2013.

GMT_TNTN_13012013.png (97.1 KiB) 3554 keer bekeken