Actuele ijsdikte en ijskwaliteit op deel Elfstedenroute
Op deze pagina wordt actuele informatie gegeven over de ijsdikte en ijskwaliteit van het natuurijs op een deel van de route van de Elfstedentocht. Specifiek richt het zich op de rivier De Luts en het Slotermeer in Gaasterland. Hoe meer ijs er ligt in Friesland, hoe groter het gebied van Zuidwest-Friesland dat zal worden beoordeeld, zodra dat mogelijk is ook op schaatsen. Als extra indicator worden ook de koudegetallen in Friesland bijgehouden.
Er wordt geschaatst op een groot deel van de Luts
Zaterdag 13 februari 2021
Gisteren was het ook overdag nog onder het vriespunt en de afgelopen nacht was het eindelijk de hele nacht helder en koud. Het minimum was vanochtend -10,3 graden, dus strenge vorst. De ijsdikte heeft zo goed kunnen toenemen.
Op het Slotermeer en op een groot deel van de Luts wordt inmiddels geschaatst. Er zijn nog wel zwakke plekken die soms ook met linten zijn afgezet, zoals onder bruggen. Er is nog steeds 1 groot eendenwak tussen Balk en het Slotermeer, en er zijn nog enkele kleine wakken in de Luts. Sommige oude wakken zijn nu dicht, maar daar is de ijsdikte een stuk minder.
We hebben de ijsdikte op diverse plaatsen in de Luts gemeten. De grootste dikte was vlakbij het Slotermeer met 9 cm zwart ijs en 11 cm op een plek met sneeuwijs. Bij Wyldemerk, ook op een plek met sneeuwijs, was de dikte bijna gelijk met 10,5 cm. Het sneeuwijs is wel dikker, maar ook minder hard. Maar er zal inmiddels ook zwart ijs onder zitten.
Op de vaste meetlocatie was de ijsdikte nu 7 cm langs de kant en in het midden van de Luts 7½ cm. De kleinste dikte was onder het viaduct bij Balk met slechts 2,5 cm! Daar kan dus niet onderdoor worden geschaatst! Bovendien had iemand daar een klein wak gemaakt om in te vissen. Zo'n 10 meter verder richting Balk was de ijsdikte 5½ cm.
Ter hoogte van het bos bij Ruigahuizen was de ijsdikte 7 cm en verderop bij Kippenburg 5 cm, en tot slot aan de eind van de Luts, voorbij Wyldemerk, op een plek met ook sneeuwijs, was de ijsdikte 10,5 cm. Kortom, de ijsdikte is nog niet overal echt heel veel. Misschien genoeg voor enkele schaatsers, maar niet voor grotere groepen.
Natuurlijk zijn er ook nog zwakkere plekken, zoals onder bruggen of waar een wak is geweest of nog steeds is. Het is dus nodig om goed op te passen voor wie op de Luts het ijs op gaat.
Eerste schaatsers op het Slotermeer en de Luts gezien!
Vrijdag 12 februari 2021
Gisteren overdag is de temperatuur iets boven het vriespunt gekomen en het was helder dus de zoninstraling heeft ook effect gehad. In het begin van de avond koelde het eerst snel af, maar rond 20:00 uur werd het bewolkt, waardoor de temperatuur weer opliep. Pas rond 4:00 uur klaarde het weer op. Hierdoor was het in de 2e helft van de avond en de eerste helft van de nacht maar enkele graden onder nul.
Pas in de 2e helft van de nacht en 1e helft van de ochtend was het bij een heldere hemel eindelijk weer redelijk koud met vanochtend een minimum van -7,8 graden. De ijsdikte is door deze omstandigheden niet zo veel toegenomen. De ijsdikte was op De Luts tussen Balk en het Slotermeer gegroeid van 4 cm naar 4½ รก 5 cm.
Toch kwamen vanochtend vroeg 2 schaatsers vanaf het Slotermeer de Luts op schaatsen. Ze waren waarschijnlijk de eersten die hier schaatsten. Ze kwamen van Heeg en waren dus over het Heegermeer, langs Woudsend, en daarna over het Slotermeer geschaatst om zo op de Luts uit te komen. Aan de noordoostkant van Balk stapten ze af.
IJsdikte toegenomen, wakken kleiner geworden
Donderdag 11 februari 2021
In de afgelopen avond en nacht viel de afkoeling nog wat tegen door bewolking, zodat de temperatuur boven -5 graden bleef, maar na 4:00 uur kwamen er opklaringen en zwakte de wind af naar 1 Bft. Zo kon het alsnog afkoelen naar -9,1 graden in de ochtend. Er is nauwelijks nieuwe sneeuw gevallen.
De ijsdikte op de Luts tussen Balk en het Slotermeer is verdubbeld van 2 cm naar 4 cm. Verder zijn de wakken in de Luts kleiner geworden en op sommige plekken dichtgevroren. De ijsdikte had meer kunnen toenemen als het de hele nacht helder en dus kouder was geweest. Nu was er slechts enkele uren sprake van matige vorst.
Voor het eerst deze vorstperiode ijs over hele lengte van de Luts
Woensdag 10 februari 2021
Gisteren lag er op de Luts tussen het Slotermeer en Balk en door Balk slechts her en der een heel dun laagje ijs. Vanaf Balk richting Wyldemerk was er i.i.g. tot voorbij Ruigahuizen nergens een ijsvloer op de Luts te vinden.
Wel was het water van de Luts gisteren al dichtbij het vriespunt. Bovendien was het afgelopen nacht voor het eerst een groot deel van de nacht helder en er was een meest zwakke noordoosten wind. Het koelde af naar -7,9 graden in de ochtend. Zo kon er een mooie nieuwe ijsvloer ontstaan. Hierdoor ligt er voor het eerst deze vorstperiode ijs over de hele lengte van de Luts, afgezien van enkele kleine wakken waaronder vogelwakken.
Dit ijs is dus gevormd na de hevige sneeuwval met veel wind in de eerste dagen van deze vorstperiode. Er is sinds vanochtend wel soms even sprake van heel lichte sneeuwval, maar niet zoveel dat het een bedreiging voor het ijs is.
De ijsdikte op De Luts tussen Balk en het Slotermeer was vanochtend 2 cm. Dit was op een locatie waar gisteren nog geen ijs lag. De watertemperatuur iets onder het oppervlakte was -0,1 graden.
Op het Slotermeer was er wel al ijs gevormd tijdens de sneeuwval met harde wind in de eerste dagen van deze vorstperiode. Hierdoor ligt daar juist geen mooie ijsvloer. Er ligt sneeuwijs en het is niet mooi vlak.
NB: meer informatie volgt, waaronder foto's en video's.
Route Elfstedentocht
Hieronder staat een afbeelding van een deel van de route van de Elfstedentocht over het ijs in Zuidwest Friesland, Dit is het aandachtsgebied. Specifiek richt de aandacht zich op de Luts vanaf het Slotermeer door Balk en de Gaasterlandse bossen tot aan natuurgebied de Wyldemerk. Zodra hier kan worden geschaatst, wordt een groter deel van de route beoordeeld.
(bron kaarten: Google Maps; bron route: gpsies.com)
Benodigde ijsdikte voor elfstedentocht
De benodigde ijsdikte voor een Elfstedentocht is minstens 15 cm. Het ijs moet deze dikte hebben om met name de grote groep toerrijdens de hele dag te kunnenn blijven dragen. Over de gehele route moet deze dikte worden gehaald. Op een groot deel van de route zal deze ijsdikte relatief makkelijk worden gehaald, maar er zijn ook vele zwakke plekken, zoals vele tientallen bruggen. Ook is er verstoring door sneeuw, wind en stroming mogelijk. Tot slot wordt het niet overal in Friesland even koud.
De route is niet altijd precies hetzelfde, maar kan plaatselijk variëren, afhankelijk van de ijskwaliteit op verschillende stukken ijs. In ieder geval gaat de route altijd langs de 11 steden van Friesland. De route gaat met de wijzers van de klok mee, maar is vroeger ook wel eens andersom gegaan ("om de Noord").
NB: de beoordelingen zijn slechts ter indicatie en bieden geen garanties!